14 Νοέ Διαγνώστηκες με Διαβήτη;
Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει εξελιχθεί σε επιδημία, σύμφωνα με τους ειδικούς, άρα, αν μόλις διαγνώστηκες με τη νόσο, δεν είσαι μόνη.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, αποφασίσαμε να δούμε το θέμα του διαβήτη πιο σφαιρικά μιλώντας με την ενδοκρινολόγο Μαρία Προκοπίου και την κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο Βίρνα Σκουλίδη για τα νεότερα δεδομένα που τον αφορούν, αλλά και για την πρόληψη και καλύτερη διαχείρισή του μέσα από τις εναλλακτικές επιλογές στη διατροφή μας.
6 δεδομένα για να καταλάβεις καλύτερα το διαβήτη
Πρόκειται για μια χρόνια μη μεταδοτική ασθένεια, στην οποία ένα άτομο έχει υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, είτε επειδή το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη είτε επειδή το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει την ινσουλίνη που παράγεται με αποτελεσματικό τρόπο.
▶ Οι μορφές του. Συχνά ακούμε για ΣΔ τύπου 1, τύπου 2 ή διαβήτη κύησης. Ο διαβήτης τύπου 1 διαφέρει από τον τύπου 2, καθώς το σώμα δεν μπορεί να παράγει καθόλου ινσουλίνη. Είναι διαφορετικές συνθήκες, αλλά και οι δύο σοβαρές. Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συχνότερα μεταξύ 24ης έως 28ης εβδομάδας. Τέλος, υπάρχουν πολλοί άλλοι σπανιότεροι τύποι διαβήτη, όπως ο τύπος 3c και ο αυτοάνοσος διαβήτης Lada, σε ενήλικες επίσης.
▶ Τα συμπτώματα. Τα κοινά συμπτώματα του διαβήτη (και οι δύο τύπου 1 και 2) μπορεί να περιλαμβάνουν συχνή ούρηση, αίσθημα δίψας και πείνας, κόπωση, θολή όραση, αργή επούλωση πληγών, απώλεια βάρους (τύπος 1), αίσθημα μυρμηγκιάσματος στα χέρια και τα πόδια (τύπος 2), κολπίτιδες ή ουρηθρήτιδες.
▶ Οι πιθανές επιπλοκές. Μακροπρόθεσμα, τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλοκές. Ο διαβήτης είναι η κύρια αιτία καρδιαγγειακών παθήσεων, νεφρικής ανεπάρκειας, τύφλωσης και ακρωτηριασμού. Εάν διαγνώστηκες με διαβήτη, μπορείς να αποφύγεις τις πιθανές μακροπρόθεσμες επιπλοκές. Για να γίνει αυτό, είναι σημαντικό να διατηρείς φυσιολογικό βάρος, να κρατάς χαμηλά την πίεση και τη χοληστερίνη σου, να μην κάνεις καθιστική ζωή, να μην καπνίζεις, να έχεις καλή επικοινωνία με το γιατρό σου και να κάνεις τις εξετάσεις που σου συνιστά (λεύκωμα ούρων 24ώρου, βυθοσκόπηση). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η καλή ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης αλλά και η πρόληψη.
▶ Πρόληψη και θεραπεία. Ο διαβήτης τύπου 1 δεν μπορεί να προληφθεί. Ωστόσο, η άσκηση (τουλάχιστον 30 λεπτά μέτρια άσκηση τη μέρα) και η σωστή διατροφή (δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες) μπορεί να συμβάλλουν στην πρόληψη και τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, αν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα δεν ελέγχονται καλά, θα πρέπει να λαμβάνουν φάρμακα ή/και ινσουλίνη. Οι διαβητικοί τύπου 1 συχνά πρέπει να λαμβάνουν ινσουλίνη καθημερινά και να παρακολουθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους. Πρέπει να θυμόμαστε ότι κάθε ασθενής είναι μοναδικός και χρειάζεται εξατομικευμένη θεραπεία. Θα πρέπει με βάση το ιστορικό σου, τον τύπο και τη διάρκεια του διαβήτη, το αν έχεις παρουσιάσει επιπλοκές, την ηλικία, τον τρόπο ζωής σου και άλλες φαρμακευτικές αγωγές που ίσως λαμβάνεις να αποφασιστεί ποια είναι η κατάλληλη αγωγή για εσένα.
▶ Ελέγχεται σωστά η πάθηση, όταν: Λαμβάνοντας αγωγή, θα πρέπει να επιτευχθεί ικανοποιητικός έλεγχος. Σημειώνεται ότι θα πρέπει να παρακολουθείσαι τρεις με τέσσερις φορές το χρόνο. Ο έλεγχος του σακχάρου θεωρείται γενικά ικανοποιητικός όταν μια εξέταση, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, είναι κάτω από το 7% και έχεις τις παρακάτω μετρήσεις με το μετρητή σου:
– Πριν από τα γεύματα: 90-130 mg/dl
– 2-3 ώρες μετά το γεύμα <160 mg/dl
Ωστόσο, ο θεραπευτικός στόχος για τον κάθε ασθενή μπορεί να είναι διαφορετικός και θα πρέπει να τον συζητήσεις με το γιατρό σου.
▶ Η τελευταία λέξη είναι δική σου. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος, που θα χρειαστεί καλή ενημέρωση, αλλαγή πιθανά του τρόπου ζωής σου, λήψη φαρμάκων αλλά και καλή συνεργασία με το γιατρό. Θα πρέπει να αποτελεί μέρος της ζωής σου, αλλά είναι στο χέρι σου να μην ελέγχει τη ζωή σου!
Διατροφή και διαβήτης: Οι εναλλακτικές επιλογές
Η διατροφή είναι πολύ σημαντική για τον έλεγχο του διαβήτη. Συ- ζήτησε με το γιατρό ή με το διαιτολόγο σου σχετικά με τις εναλλακτικές επιλογές που έχεις ώστε να περιορίσεις τους λευκούς υδατάνθρακες και τα σάκχαρα, αφού αυτό είναι απαραίτητο για τον καλό έλεγχο της πάθησης.
Οι παρακάτω πληροφορίες θα σε βοηθήσουν να κατανοήσεις τη σημασία τους και να βρεις λύσεις. Ο γλυκαιμικός δείκτης και ο ρόλος του στο διαβήτη:
Η έννοια του γλυκαιμικού δείκτη (ΓΔ) ως διατροφικού εργα- λείου για τη διαχείριση του διαβήτη έχει προταθεί από διεθνείς οργανισμούς υγείας, όπως ο Οργανισμός Τροφίμων και Γε- ωργίας (FAO) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO). Η μακροχρόνια κατανάλωση τροφών υψηλού ΓΔ, δηλαδή προϊό- ντων από λευκό αλεύρι σίτου και πλούσιων σε ζάχαρη, μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη, με αποτέλεσμα την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, παχυσαρκία και καρ- διαγγειακές παθήσεις.
ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΛΕΥΚΟΥ ΑΛΕΥΡΟΥ ΣΙΤΟΥ
▶ Αλεύρι αμυγδάλου (ΓΔ= <1): Αποτελεί ίσως το καλύτερο είδος σε σχέση με τα συμβατικά άλευρα για τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, καθώς έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και είναι πλούσιο σε μαγνήσιο. Αν και έχει περισσότερα λιπαρά από οποιοδήποτε άλλο, άρα και περισσότερες θερμίδες, είναι εξαιρετικά θρεπτικό.
▶ Αλεύρι καρύδας (ΓΔ = 50): Από τα πιο δημοφιλή εναλλακτικά άλευρα, αφού έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και είναι κι αυτό φυσικά ελεύθερο γλουτένης, καθιστώντας το ιδανικό για τα άτομα που ακολουθούν δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες ή/και ελεύθερη γλουτένης, αλλά και για διαβητικούς. Έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες από το αλεύρι αμυγδάλου και αποτελεί καλή πηγή φυτικών ινών, βιταμίνης C και Β1, σιδήρου, μαγγανίου και ασβεστίου.
▶ Αλεύρι βρόμης (ΓΔ <55): Χάρη στην υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες (β-γλυκάνη), το αλεύρι βρόμης είναι μια πολύ καλή διατροφικά εναλλακτική του κοινού σιτάλευρου, βοηθώντας στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου του αίμα- τος.
ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΖΑΧΑΡΗΣ ΧΡΗΣΙΜΑ;
▶ Στέβια (ΓΔ = 0): Η στέβια δε μεταβολίζεται από τον ανθρώπινο οργανισμό και έτσι δεν παρέχει σχεδόν καθόλου θερμίδες. Εκτός από το ότι έχει μηδενική θερμιδική αξία, από κλινικές μελέτες φαίνεται ότι η καθημερινή κατανάλωσή της σε δόσεις που δεν υπερβαίνουν την αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη δεν επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
▶ Σιρόπι αγαύης (ΓΔ = 20 – 30): Το 85% περίπου στο νέκταρ αγαύης είναι φρουκτόζη, ποσότητα πολύ υψηλότερη από την απλή ζάχαρη. Αν και η φρουκτόζη δεν αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου,
βραχυπρόθεσμα μπορεί να συμβάλλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αυξήσεις των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου και διαβήτη τύπου 2.
▶ Ζάχαρη καρύδας (ΓΔ = 50 – 54): Ο χαμηλός ΓΔ στη ζάχαρη καρύδας μπορεί να οφείλεται στην ινουλίνη που περιέχει επιβραδύνοντας την απορρόφησή της. Ωστόσο, δε φαίνεται να υπάρχει αξιοσημείωτη διαφορά προς όφελος της υγείας σε σχέση με την κανονική ζάχαρη.
Ευχαριστούμε την Ελένη Δασκαλάκη και το Shape.gr
Συνεργάστηκαν η Μαρία Προκοπίου, ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος, MD, MSc (mariaprokopiou.gr)
και η Βίρνα Σκουλίδη, κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, BSc, MSc, Διατροφή, Δημόσια Υγεία & Τρόφιμα.
