06 Ιαν Κύηση
Σακχαρώδης διαβήτης και εγκυμοσύνη
Ο διαβήτης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης στη πλειονότητα των περιπτώσεων οφείλεται σε Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης (διαβήτης που παρουσιάζεται στην εγκυμοσύνη και συνήθως υποχωρεί μετά τον τοκετό) και λιγότερο συχνά σε προϋπάρχοντα διαβήτη (όταν δηλαδή η γυναίκα έχει διαγνωσθεί με διαβήτη, τύπου 1 ή τύπου 2, πριν την εγκυμοσύνη).
Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης¨ ορίζεται οποιοσδήποτε βαθμός δυσανεξίας στη γλυκόζη που εμφανίζεται ή πρωτοαναγνωρίζεται κατά την διάρκεια της κύησης. Η συχνότητα του ποικίλλει ευρέως μεταξύ 1%-5% και 10%-15% όλων των εγκυμοσυνών.
Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πορεία μιας εγκυμοσύνης αλλά και την υγεία της μελλοντικής μητέρας και του εμβρύου και νεογνού. Γι αυτό είναι απαραίτητος ο εργαστηριακός έλεγχος να περιλαμβάνει έλεγχο για Σακχαρώδη Διαβήτη τόσο στην πρώτη επίσκεψη της εγκύου όσο και αργότερα στην εγκυμοσύνη.
Η θεραπεία του Διαβήτη κύησης έχει ως στόχο την ρύθμιση των επιπέδουν σακχάρους στο αίμα και συνίσταται σε διατροφή, άσκηση και φαρμακευτική αγωγή.
Θυρεοειδής και κύηση
Ένας αριθμός θυρεοειδικών παραμέτρων αλλάζει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Υπάρχει μια αύξηση στην κάθαρση ιωδίου, και σε περιοχές με φτωχή πρόσληψη σε ιώδιο, μπορεί να διαγνωσθεί βρογχοκήλη ή υποθυρεοειδισμός στην έγκυο.
Ο έλεγχος του θυρεοειδούς δεν περιλαμβάνεται στις απαραίτητες εξετάσεις που πρέπει να γίνουν με την διαπίστωση της εγκυμοσύνης. Ωστόσο, από τους περισσότερους ιατρούς θεωρείται τουλάχιστον ο έλεγχος της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) αν δεν υπάρχει κάποιος πρόσφατος έλεγχος.
Ο έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας είναι απαραίτητος όταν:
Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό
Υπάρχει ιστορικό υπογονιμότητας ή αποβολών πρώτου τριμήνου
Υπάρχει ιστορικό νόσου του θυρεοειδούς
Υπάρχει ιστορικό άλλου αυτοάνοσου νοσήματος
Η έγκυος παίρνει κάποιο φάρμακο για το θυρεοειδή της
Βρίσκουμε έναν διογκωμένο θυρεοειδή (βρογχοκήλη) στην κλινική εξέταση
Yπερθυρεοειδισμός
Στον υπερθυρεοειδισμό(ν. Graves, τοξικό αδένωμα) προτιμάται η χρήση προπυλθειουρακίλης στο πρώτο τρίμηνο αντί της μεθιμαζόλης. Σε διάγνωση υπερθυρεοειδισμού ή σε έγκυο ασθενή ήδη λαμβάνουσα φαρμακευτική αγωγή για υπερθυρεοειδισμό θα πρέπει να ενημερώνεται άμεσα ο θεράπων ενδοκρινολόγος.
Γυναίκες που έχουν σοβαρή ναυτία και εμέτους στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μπορεί να έχουν και διαταραχές στην λειτουργία του θυρεοειδούς τους και, κάποιες φορές μπορεί να αναπτύξουν παροδικό υπερθυρεοειδισμό της κύησης. Αυτός ο τύπος υπερθυρεοειδισμού οφείλεται στα υψηλά επίπεδα της β-χοριακής γοναδοτροπίνης (β hCG), μιας από τις βασικές ορμόνες της εγκυμοσύνης και συνήθως υποχωρεί μετά την 14η-18η εβδομάδα της κύησης (μετά τον 4ο μήνα), οπότε και δεν χρειάζεται φαρμακευτική θεραπεία αλλά στενή παρακολούθηση.
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto/ Eπιλόχεια θυρεοειδίτιδα
Σε ήδη διαγνωσμένη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, θα πρέπει να παρακολουθείτε την TSH στενά αν προσπαθείτε να συλλάβετε. Η έναρξη θεραπείας συστήνεται εάν η TSH ειναι >2.5. Εάν μείνετε έγκυος και δεν χρειάζεστε θεραπεία αρχικά, θα πρέπει να παρακολουθείτε την TSH κάθε μήνα γιατί έχετε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξετε υποθυρεοειδισμό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Οι γυναίκες που έχουν αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα πριν την εγκυμοσύνη, έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν θυρεοειδίτιδα της λοχείας, μια σχετικά οξεία διαταραχή του θυρεοειδούς που συνήθως εμφανίζεται 6-8 εβδομάδες μετά τον τοκετό και μπορεί να προκαλέσει μεγάλες εναλλαγές στα επίπεδα των ορμονών και έντονα συμπτώματα, όπως σημαντική κόπωση, νεύρα, κατάθλιψη, διαταραχή στο θηλασμό και άλλα. Θα πρέπει λοιπόν, κάθε έγκυος με θυρεοειδίτιδα να παρακολουθείτε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και για τον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Ένα 30% αυτών των γυναικών μπορεί να αναπτύξει μόνιμο υποθυρεοειδισμό στο μέλλον.
Προλακτίνωμα
Αμέσως μόλις επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη, τα φάρμακα συνήθως διακόπτονται. Μην σταματήσετε τα φάρμακα σας όμως αν δεν σας το ζητήσει ο ενδοκρινολόγος σας. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να συνεχιστεί στην εγκυμοσύνη αν υπάρχει μεγάλο αδένωμα που μπορεί να επηρεάσει την όραση. Θα πρέπει να γίνεται έλεγχος οπτικών πεδίων προ εγκυμοσύνης και ανά δίμηνο.Αυξημένος κίνδυνος επέκτασης του όγκου προς το οπτικό χίασμα υπάρχει αν έχει προηγηθεί θεραπεία με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Δεν χρειάζεται να γίνεται παρακολούθηση της προλακτίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, γιατί τα επίπεδα της αυξάνονται φυσιολογικά. Ο θηλασμός δεν απαγορεύεται σε γυναίκες με προλακτίνωμα, ιδίως αν τα επίπεδα της προλακτίνης είναι χαμηλά.
Αυτές είναι οι διεθνείς οδηγίες για την αντιμετώπιση των προλακτινωμάτων αλλά κάθε γυναίκα είναι ξεχωριστή και η παρακολούθηση και θεραπεία μπορεί να διαφέρει. Αν έχετε ένα αδένωμα της υπόφυσης που προκαλεί υπερπρολακτιναιμία και σχεδιάζετε μια εγκυμοσύνη, συζητήστε με τον ιατρό σας ποιό είναι το κατάλληλο πλάνο παρακολούθησης για εσάς.
Νόσος Αddison
Οι έγκυες γυναίκες με νόσο του Addison μπορούν να έχουν μια υγιή εγκυμοσύνη με προϋπόθεση την συνεχή παρακολούθηση και σωστή λήψη των φαρμάκων τους. Συνήθως η έγκυος χρειάζεται να συνεχίσει την ίδια δόση των φαρμάκων μου έπαιρνε πριν. Κάποιες φορές όμως μπορεί η δοση να χρειαστεί τροποποίηση. Αυξημένη δόση φαρμάκων χρειάζεται στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης . Συμπτώματα που μπορεί να προέρχονται από την μη επαρκή λήψη ορμονών στη νόσο Addison είναι:
Ζάλη, χαμηλή πίεση
Αδυναμία, εύκολη κόπωση
Ναυτία και έμετοι, κακή όρεξη
Αυξημένη ανάγκη για αλάτι
Kατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού ή σε περίπτωση καισαρικής τομής, θα πρέπει ο γυναικολόγος να συνεργαστεί με τον θεράποντα ενδοκρινολόγο για τη σωστή υποκατάσταση και την ασφαλή έκβαση σε κάθε περίπτωση.
Σωστή διατροφή στην κύηση
Την περίοδο της εγκυμοσύνης, η διατροφή της εγκύου θα πρέπει να είναι ισορροπημένη, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Η διατροφή της μητέρας μπορεί να επηρεάσει το έμβρυο τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Η υπερβολική πρόσληψη βάρους μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο έμβρυο.
Στην εγκυμοσύνη, η έγκυος δεν πρέπει να τρώει «για δύο». Πρέπει όμως να λαμβάνει περισσότερα ποιοτικά συστατικά. Το αναπτυσσόμενο έμβρυο το πρώτο τρίμηνο χρειάζεται επιπλέον 150 θερμίδες και μετά το 5ο μήνα της εγκυμοσύνης, χρειάζεται 300 επιπλέον θερμίδες. Αυτό μεταφράζεται σε 1800 θερμίδες κατά το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και 2200 το τρίτο τρίμηνο. Αν στην έναρξη της εγκυμοσύνης έχουμε περισσότερα κιλά από το φυσιολογικό, τότε θα πρέπει να μειώσουμε την πρόσληψη θερμίδων.
Το ενδεικτικό βάρος που θα πρέπει να πάρει μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με έχει να κάνει με τον αρχικό ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος).
Ενδεικτική αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη με βάση το δείκτη μάζας σώματος:
ΔΜΣ < 19,8 : 12,5-18 kg Χαμηλό
ΔΜΣ –> 19,8-26 : 11,2-15,7 Φυσιολογικό
ΔΜΣ < 26-29 : 6, 7-11,2 kg Υπέρβαρη
ΔΜΣ > 30 : 6 kg Παχύσαρκη
Διατροφή κατά τη διάρκεια του Θηλασμού
Μια μητέρα που λαμβάνει τροφές με επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά, παρέχει στο βρέφος γάλα υψηλότερης θρεπτικής αξίας (πλούσιο σε απαραίτητα λιπαρά οξέα και υδατοδιαλυτές βιταμίνες). Στην αντίθετη περίπτωση , μπορεί ακόμα και να μειωθεί ο όγκος του γάλατος.
Γενικές Οδηγίες:
Η διατροφή της θηλάζουσας θα πρέπει να είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, ώστε το παιδί να προσλαμβάνει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες.
Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος (μοσχάρι κυρίως αλλά και συκώτι/εντόσθια/μυαλό) θα πρέπει να κατέχει εξέχουσα θέση στη διατροφής σας
Θα πρέπει να καταναλώνετε τουλάχιστον 2 μερίδες λιπαρών ψαριών την εβδομάδα, έτσι ώστε να παρέχονται στο βρέφος τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (ω-3, ω-6). Καλό θα ήταν να αποφεύγετε ηκατανάλωση ξιφία, καρχαρία (αυξημένη περιεκτικότητα σε μόλυβδο) ενώ θα πρέπει να προτιμούνται λιπαρά ψάρια όπως ο μπακαλιάρος, ο σολομός, το σκουμπρί και η ρέγγα.
Θα πρέπει να πίνετε περίπου 2-3 λίτρα υγρών χωρίς καφεΐνη καθημερινά, μη αγνοώντας το αίσθημα της δίψας. Πίνοντας ένα ποτήρι νερό κάθε φορά που έχετε θηλάσει το μωρό σας μπορεί να σας βοηθήσει να προσλάβετε τα υγρά σας χρειάζονται.
Αν νιώσετε ότι το μωρό σας ενοχλείται από κάποιο τρόφιμο που καταναλώνετε, αποφύγετέ το για τουλάχιστον 3 ημέρες, Προσπαθήστε να το επανεισάγετε το διαιτολόγιό σας μετά από ένα διάστημα όταν το μωρό σας μεγαλώσει λίγο.
Κατά τη διάρκεια του θηλασμού θα πρέπει να διακόψετε τον καπνό, να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ (όχι περισσότερο από μία μερίδα την ημέρα και όχι χρονικά κοντά στην ώρα του θηλασμού), την ποσότητα καφεΐνης (όχι περισσότερο από δύο φλιτζάνια την ημέρα). Θα πρέπει να περιορίσετε την κατανάλωση αφεψημάτων από βότανα.
Γενικές οδηγίες
Στην εγκυμοσύνη μια γυναίκα θα πρέπει να καταναλώνει κυρίως σύνθετους υδατάνθρακες όπως δημητριακά ολικής άλεσης, ψωμί ολικής άλεσης και άγριο ρύζι, όσπρια, φρούτα και λαχανικά. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες με μορφή ζάχαρης αλλά και τροφές πλούσιες σε ζάχαρη και αλάτι θα πρέπει να αποφεύγονται.
Η λήψη πρωτεϊνών στην εγκυμοσύνη είναι απαραίτητη. Μπορείτε να λαμβάνεται άπαχο κρέας, ψάρι , αυγό και γαλακτοκομικά προϊόντα. Θα πρέπει να αποφεύγετε ψάρια με αυξημένη περιεκτικότητα σε μόλυβδο όπως ο ξιφίας, ο καρχαρίας, το σκουμπρί και το κοκκινόψαρο. Επίσης, η λήψη ωμού ψαριού δεν ενδείκνυται.
Τα λιπαρά είναι απαραίτητα στην εγκυμοσύνη. Θα πρέπει να χρησιμοποιείται ελαιόλαδο και όχι βούτυρο και να προτιμάτε γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά. Πηγή ακόρεστων λιπαρών είναι οι ξηροί καρποί και τα αβοκάντο.
Τα συμπληρώματα διατροφής που χρειάζεστε στην εγκυμοσύνη είναι σίδηρος, φυλικό οξύ, ασβέστιο και βιταμίνη D (αν διαπιστωθεί έλλειψή της).
Στην εγκυμοσύνη δεν επιτρέπεται η κατανάλωση αλκοόλ καθώς μπορεί να οδηγήσει στο εμβρυϊκό σύνδρομο από αλκοόλ (ελλιπή ανάπτυξη, διανοητική καθυστέρηση, σοβαρά ανατομικά προβλήματα στο βρέφος). Επίσης δεν πρέπει να γίνεται υπερβολική κατανάλωση καφέ (όχι πάνω από 200mg). Η υπερβολική καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει αρρυθμίες στο έμβρυο, ελαττωμένη πρόσληψη βάρους και πρόωρες συσπάσεις. Καφεΐνη εκτός από τον καφέ (μια κούπα περιέχει 135mg) υπάρχει στο τσάι και σε πολλά ανθρακούχα ποτά.
Η αλλαγή στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένου και της διατροφής, θα φέρει ποιοτικά αποτελέσματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης με ανακούφιση της πάσχουσας εγκυμονούσης από τα συμπτώματα της νόσου, με προστασία της ζωής της και του νεογνού της και της ομαλής και ορθής ανάπτυξης του.
Σε περίπτωση, αυξημένου σωματικού βάρους θα πρέπει να συνταχθεί ένα εξατομικευμένο ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ, το οποίο θα έχει σκοπό να διατηρήσει το ορθό ποσό σωματικού βάρους της εγκυμονούσης κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, χωρισμένη στα 3 τρίμηνα.